Według analizy ponad 93 tys. cen detalicznych, we wrześniu w sklepach najbardziej zdrożały art. tłuszczowe – o 11,9% rdr. To był jedyny dwucyfrowy wzrost rdr. na 17 analizowanych kategorii. Poza tym w ścisłej czołówce drożyzny widać chemię gospodarczą z podwyżką rdr. na poziomie 7,7%, napoje bezalkoholowe – 7,4%, używki (m.in. kawę rozpuszczalną i mieloną) – 7,1%, a także mięso – 6,7% rdr. Z kolei najmniej podrożały słodycze i desery – o 2,5% rdr. W sumie 14 kategorii było na plusie, a 3 znalazły się na minusie. Potaniały rdr. karmy dla zwierząt – o 1,9%, warzywa – o 1,5%, jak również art. dla dzieci – o 0,9% rdr.
Z najnowszej edycji raportu pt. „INDEKS CEN W SKLEPACH DETALICZNYCH”, autorstwa UCE RESEARCH i Uniwersytetów WSB Merito, wynika, że we wrześniu br. na 17 analizowanych kategorii produktów 14 było na plusie, a 3 znalazły się na minusie. Najbardziej zdrożały art. tłuszczowe, czyli o 11,9% rdr. Miesiąc wcześniej też były na 1. miejscu (+17,7%, w lipcu +14,2% rdr.). Tym razem wynik najbardziej zawyżył olej (+16,2% rdr.), a poprzednio najmocniej podnosiła go margaryna do pieczenia (+23,8% rdr).
– W kończącym się sezonie 2024/2025 branża olejarska zmaga się z niedoborem oleju, mimo że krajowe tłocznie dysponują zdolnościami przerobowymi przekraczającymi 4 mln ton nasion rzepaku rocznie. W sezonie 2025/2026 deficyt ma sięgnąć co najmniej 0,5 mln ton, co negatywnie wpłynie na działalność krajowych zakładów tłuszczowych oraz przyczyni się do wzrostu cen wyrobów olejowych – mówi dr Agnieszka Łopatka z Uniwersytetu WSB Merito.
Na 2. pozycji w rankingu jest chemia gospodarcza, która zdrożała o 7,7% rdr. (w sierpniu -1,1%, w lipcu +7,9% rdr.). – Taka różnica w skali miesiąca wynika z sezonowości. W wakacje popyt na wiele tego typu produktów był niższy, a promocje tymczasowo obniżały ceny. We wrześniu powróciła silna presja cenowa, związana z rosnącymi kosztami produkcji i logistyki, co przełożyło się na skokowy wzrost dynamiki cen – tłumaczy ekspertka.
Miejsce 3. mają napoje bezalkoholowe z podwyżką o 7,4% rdr. (w sierpniu i lipcu odpowiednio +6,6% i +3,5% rdr.). – Rynek napojów jest zdominowany przez kilka globalnych koncernów, które mają silną pozycję przetargową i mogą utrzymywać ceny wyższe, niż sugerują koszty produkcji. W sierpniu detaliści wyprzedawali zapasy przed końcem sezonu. We wrześniu powrócili do cen jesiennych – objaśnia dr Robert Orpych z Uniwersytetu WSB Merito.
Na 4. pozycji są używki (kawa, herbata, alkohole itd.) ze wzrostem o 7,1% rdr. (w sierpniu +11,7%, w lipcu +10,3% rdr.). Ceny stale winduje kawa mielona i rozpuszczalna (+36,1% i 23,7% rdr.). – Kawa mielona i rozpuszczalna drożeją w zatrważającym tempie. To efekt turbulencji na światowych giełdach, spowodowanych ekstremalnymi warunkami pogodowymi i nieurodzajami. Produkt ten niestety padł ofiarą globalnych anomalii klimatycznych – uważa dr Robert Orpych.
TOP5 zamyka mięso, które zdrożało o 6,7% rdr. (w sierpniu +5,3%, w lipcu +6,7% rdr.). – Na wzrost cen wpływają m.in. wyższe koszty pasz, energii i transportu. Drożeją główne gatunki mięsa – wołowina, drób i wieprzowina. To podbija średnią całej grupy. Warto podkreślić, że drób drożeje w wyniku chorób, które w tym roku dotknęły polskie hodowle – wskazuje dr Agnieszka Łopatka.
Zaraz za TOP5 uplasował się nabiał z podwyżką o 6,4% rdr. (w sierpniu +7,6%, w lipcu 6,1% rdr.). Tę kategorię napędza wzrost cen jaj (+27,3% rdr.). – Drożeją one z powodu ptasiej grypy, która zdziesiątkowała stada niosek w całej Europie, drastycznie ograniczając podaż. Z kolei stale rosnące koszty pasz wpływają na opłacalność produkcji. Problemy na tym rynku zniekształcają obraz całej kategorii – komentuje ekspert z Uniwersytetu WSB Merito.
Kolejne w rankingu są owoce ze wzrostem o 6,2% rdr. (w sierpniu +11,6%, w lipcu +9,1% rdr.). Miesiąc wcześniej były na 3. miejscu. – Wraz ze spadkiem dostępności owoców sezonowych wyhamowuje dynamika cen, a rynek wchodzi w bardziej przewidywalną fazę. Jednak wcześniejsze niekorzystne zjawiska pogodowe ograniczyły podaż w szczycie sezonu, co utrzymuje ceny na relatywnie wysokim poziomie i w nadchodzących miesiącach może ponownie wywołać presję na ich wzrost – ostrzega dr Agnieszka Łopatka.
Podobne wzrosty rdr. widać w przypadku środków higieny osobistej – 6,2% (poprzednio +3,9% i 8,2% rdr.), a także pieczywa – 6% (wcześniej +5,5% i +5,8% rdr.). – Producenci środków higieny osobistej ponownie zaczynają przenosić na klientów wyższe ceny surowców, takich jak celuloza, chemikalia czy opakowania. Z kolei rosnące koszty produkcji pieczywa na stałe wpisały się już w strukturę cenową piekarni. Natomiast ta kategoria jest najstabilniejsza w całym rankingu – wskazuje ekspert.
Zbliżone do siebie podwyżki rdr. osiągnęły produkty sypkie (np. cukier i mąka) – 4,9% (wcześniej -0,3% i +0,8% rdr.), wędliny – 4,9% (poprzednio 5,2% i 4,3% rdr.), dodatki spożywcze (np. ketchupy, majonezy i musztardy) – 4,5% (w sierpniu +3,9% i w lipcu +2,4% rdr.), a także ryby – 3,8% (analogicznie +6,2% i +5,2%). Najmniejszy wzrost cen zaliczyły słodycze i desery – o 2,5% rdr. (w sierpniu +9,6%, w lipcu +6,8% rdr). Miesiąc wcześniej były 4. w rankingu.
– Produkty sypkie niedawno były w czołówce drożyzny. Zmiana pokazuje, jak niestabilne bywają rynki podstawowych surowców rolnych. Wędliny i ryby nie doświadczyły gwałtownych szoków podażowych, dlatego drożeją w umiarkowanym tempie. Stopniowe przyspieszanie wzrostu cen dodatków spożywczych jest przykładem opóźnionego przenoszenia skumulowanych kosztów na klientów. Duże zróżnicowanie widać wewnątrz kategorii słodyczy i deserów. Większość produktów reaguje na tańszy cukier i stabilne ceny mleka, ale średnią ciągnie w górę mocno drożejąca czekolada – analizuje dr Robert Orpych.
Natomiast w zestawieniu spadków na 1. miejscu są karmy dla zwierząt. Są na minusie 1,9% rdr. (w sierpniu -2,7%, w lipcu +0,9% rdr.). – Ujemna dynamika wynika z połączenia spowolnionego popytu, działań promocyjnych i stabilniejszych cen surowców białkowych oraz zbóż. Przede wszystkim mamy do czynienia z intensywną konkurencją cenową, która stymuluje sprzedaż – zauważa dr Agnieszka Łopatka.
Na 2. minusowej pozycji są warzywa ze spadkiem cen o 1,5% rdr. (poprzednio +3,8% i -1,7% rdr.). – Ten wynik oznacza, że tegoroczne zbiory były obfite. We wrześniu wszystko dojrzewa jednocześnie, podaż jest maksymalna, a ceny spadają. Dodatkowo malejące ceny paliw obniżają koszty transportu warzyw z pól do magazynów i sklepów. To wzmacnia efekt sezonowości – zwraca uwagę dr Robert Orpych.
Zestawienie spadków zamykają art. dla dzieci, które potaniały o 0,9% rdr. (poprzednio -2,4% i +3,9% rdr.). – Konkurencja cenowa jest duża, a konsumenci są skłonni do poszukiwania tańszych alternatyw lub zakupów w ramach promocji. Wraz z powrotem wyższego popytu, m.in. przed sezonem świątecznym, ceny w tej kategorii mogą wrosnąć, ale skala podwyżek będzie ograniczana przez działania promocyjne i walkę sieci handlowych o klienta – podsumowuje ekspertka z Uniwersytetu WSB Merito.